Ana səhifə / Elektron dərsliklər / İntellektin tədqiqatçısı

İntellektin tədqiqatçısı

Paylaşmaq!

İntellektin tədqiqatçısıSalam əziz dostlar, dəyərli oxucularım və dinləyicilərim, həmçinin gadirov.com saytının daimi ziyarətçiləri, YouTube abunəçilərim və sosial şəbəkə istifadəçilərim. Xoş gördük sizləri. Şüurlu davranış qabilliyyətinə malik maşın qurmaq cəhdləri Amerika fikir tarixinin ən görkəmli şəxsiyyətlərindən biri sayılan MTİ professoru Norbet Vinerin ideyalarindan ilham almışdır. Norbert Viner 1894-cü ildə Kolumbiya şəhərində (Missuri ştatı) anadan olmuşdur. Atası ştatın universitetində müasir dillər professoru vəzifəsində işləmişdir. Norbert əsl underkind idi. O, 3 yaşında oxumağa başlamış, 11 yaşında kollecə daxil olmuş, 18 yaşında Harvard universitetində riyaziyyat və fəlsəfənin qovuşduğu sahə üzrə dissertasiya müdafiə edərək doktor adına layiq görülmüşdür. Viner müxtəlif dillərdə danışa bilirdi. Riyaziyyatdan başqa, bir çox sahələrdə də geniş biliyə malik idi. Bura neyropsixologiya, tibb, fizika və elektronikanı da aid etmək olar.

İntellektin tədqiqatçısı

İntellektin tədqiqatçısı

Viner əmin idi ki, elmlərin biri-biri ilə qovuşduğu sahələr tədqiqatçılar üçün daha perspektivlidir. Belə tədqiqatları konkret olaraq yalnız bir sahəyə aid etmək olmaz. Onlar elmlərin qovuşuğunda yerləşir. Bu səbəbdən də onlara bir o qədər ciddi yanaşmırlar. Viner boş vaxtlarında həm əsəb sistemi ilə bağlı tədqiqatlarla, həm elektron hesablama maşınlarına aid ilk işlərlə, həm də başqa tədqiqatlarla olurdu. Viner ikinci dünya müharibəsi başlayarkən zenit qurğularının idarə olunması ilə bağlı dövlət tapşırığı üzərində də işləmişdir. O vaxt təyyarələr artıq elə hündürlükdə və sürətlə uçurdu ki, zeniçilər onları bəötləri gətirənən-gətirənə vura bilirdilər. Lakin Viner və onun əməkdaşı Culian Biqelou “əks əlaqə” prinsipini təkminləşdirərək radiolokasiya istiqamətləndiricisi olan çox səmərəli silah yarada bildilər. Əks əlaqə prinsipi maşının işini dəyişməkçün ətraf aləmdən gələn informasiyadan isdifadə etməkdən ibarətdir. VinerBiqelou tərəfindən işlənmiş sistemin əsasını incə riyazi metodlar təşkil edirdi. Təyyarədən əks olunan radiolokasiya siqnalları hətta cuzi dəyişdikdə belə, zenit topları onlara uyğun olaraq istiqamətlərini dəyişirdi. Xüsusi halda bu sistemlər təyyarəçiləri aldatmağa imkan verirdi. Təyyarənin istiqamətinin dəyişdiyini qeyd edən kimi sistem dərhal zenit toplarının da həmin istiqamətə yönəldirdi. Elə ki, mərmi ilə təyyarənin trayektoriyaları kəsişsin.
Müharibənin sonuna yaxın Viner əks əlaqə ideyasına o qədər aludə oluşdu ki, bu ideya əsasında həm maşın, həm də insan şüuru nəzəriyyələrini işlədi. Viner sübut edirdi ki, bütün canlilar ətraf mühitə məhz əks əlaqəyə görə uyğunlaşır və məqsədlərinə çatırlar. Onun dediyinə görə, “şüurlu” maşınlar da müəyyən məqsədlər güdmək, uyğunlaşmaq, başqa sözlə, öyrənmək qabiliyyətinə malik olmalıdır.
Bu dövrdə başqa alimlər də başa düşdülər ki, hesablama maşını yaradanlar bioloqlardan nəyisə öyrənə bilərlər. Onların arasında Viner kimi maraq dairəsi çox geniş olan neyrofizioloq və həvəsgar şair Uorren Makkalloh da var idi. 1918-ci ildə Pensilvaniyadakı Heverford kollecinin birinci kursunda oxurarkən imtahan zamanı professor ondan soruşur:
  • ­ Uorren, sən nəçi olmaq istəyirsən?
  • ­ Bilmirəm,-deyə Makkalloh səmimi cavab verir.
  • ­ Bəs nə ilə məşğul olmaq istəyirsən?-deyə professor əl çəkmir.
Dəqiq bilmirəm, ancaq bir sual var, məni çox düşündürür, ona cavab tapmaq istərdim: “Ədəd nədir ki, insan onu dərk edə bilmir və insan özü nədir ki, ədədi dərk edir?”-deyə Makkalloh aramla cavab verir.
Mənim qardaşım, -deyə professor yumşaq bir təbəssümlə dillənir,- sən bütün ömrünü bu axtarışlarda keçirəcəksən. Çox keçmədi ki, peyğəmbərcəsinə deyilmiş bu fikir həyata keçməyə başladı. Bir müddətdən sonra o, görkəmli riyaziyyatçı Uolter Pittslə birlikdə insan beyninin fəaliyyətinin nəzəriyyəsini işlədi. Kompüterin funksiyası ilə beynin əhəmiyyətli dərəcədə uyğun olması fikri də məhz bu nəzəriyyə əsasında yaranmışdı.

Müəllif:Şaiq Qədirov

© İstifadə edilərkən gadirov.com-a istinad olunmalıdır

Həmçinin baxın

Biznesdə informasiya texnologiyalarından istifadənin tədqiqi

Biznesdə informasiya texnologiyalarından istifadənin tədqiqi

Əgər altmışıncı illərə qədər kompüterlərdən yalnız alimlər, bəzən isə hərbçilər istifadə edirdilərsə, texnologiyanın inkişafından sonra …

Добавить комментарий